A-1-a

AZKENA

BEHI-ESNEA eta BEHI-BIDEA

Ajuriako behi-esnearen ekoizpena berreskuratu dugu. Behi-esnearen ekoizpena berreskuratzeak, bere baitan, Ajuriari ekarpen berriak ekarriko dizkio eta modu batean edo bestean herritar guztien (kooperatibaren kide direnak eta ez direnak) beharrak asetuko ditu.

Ajurian herritarrak haina behi biziko dira. Guk herritarren eta behien arteko harremana bultzatu nahi izan dugu. Horretarako, behi-bide bat eraiki dugu, Ajuria zeharkatzen duen bidea eta euri-urak bilduko dituen bidea: behiak, esnea ekoitziko den lantegitik irten, Ajuria zeharkatu, bertan asketan ura edan, jan eta larreetara joango dira.

Bidearen eraikuntzari dagokionez, lurrean sartuta dauden zurezko oholek osatzen duten. Oholen arteko zirrikituetatik euri-urak jaso egingo dira.

ATARI-BERRIA

Behi-esnearen ekoizpena abian jartzeak behar berriak sortu ditu:

1.    Gaur egun zutik dagoen lantegiaren handipena: gaur egungo eraikinaren hormigoi armatuzko egitura aprobetxatu eta eranskin berria eraikitzea proposatu dugu, behi-esnea bertan tratatu dadin. Eranskinaren egitura, altzairuzko portikoek osatzen dute proposatzen dugun eraikinean bezala, soilik eranskinak isurialde bakarra duela eta zurezko bukaera.

2.     Langile berrien etorrerarekin batera, gaur egun bertan behera dauden bi baserriak eraberritu ditugu. Izan ere, bertan langileek lo eta behar minimoak asetuko dituzte.

Eraberritze proiektuari dagokionez, zurezko egitura, hein handi batean, mantendu dugu, itxiturak barrutik termikoki babestu ditugu geruza bat gehituz (pladurrezko plakak eta igeltsuzko luzitua). Kanpotik, jatorrizko karezko luzitua bota dugu.

Barrualdean aldaketa batzuk proposatu ditugu: patio bat zabaldu dugu eskailerarekin, atzeko sarrera berriarekin eta komunak eta dutxak bilduko dituen bolumenarekin. Bolumena, pladurrezko plakekin egina dago eta metalezko xaflekin estalia.

Espazioa antolatzeko 1.8X0.6X2m-ko armairu mugikorrez eta ohe mugikorrez baliatu gara.

3.     Bi baserrietan lo eta lantegian lan egiten duten lagunak biltzeko eraikin komun bat proposatu dugu, lantegiak, eta bi baserriek osatzen duten multzoa osatuko zuena.

Altzairuzko portiko baten errepikapenaz eraikiko den eraikina da (hegoaldera handitu daiteke), bi isurialde dituena eta kanpotik metalezko xaflek estaltzen dutena. Barne-antolaketari dagokionez, erdian zerbitzu guztiak kokatzen dira, sukaldea, komunak, armairu mugikorrak eta eskailera. Goiko solairuak ez du azalera osoa hartzen eta bertan erdian tximinia, mahaiak eta armairu mugikorrak daude.

4 eraikinekin atari berri bat sortu nahi izan dugu: lau eraikinak atarira zabaltzen dira eta lau eraikinek ataria itxi, mugatu egiten dute. Bertatik langileak, herritarrak pasako dira, bertan bilduko dira, bertan hitz egingo dute…

BEHI-BIDEA

Ajurian urteetan indarra izan duen behi-esnearen produkzioa berriro ekin dugu, behi-esnearen kooperatibarekin.

Kooperatibak 26 langile ditu, guztiak kooperatibatik biziko direnak, hots, guztiak aktiboak. Herrian bizi ez diren eta asteburuetan zein udan etortzen diren 6 lagun, kide pasiboak dira, ez dute kooperatibarekin harreman zuzenik.

Behi-esnearen eta behien inguruan herria eraldatu egingo da:

-Behi-esnearen produkzioa gaur egun zutik dagoen lantegian burutuko da. Lantegia egoera txarrean dago, beraz, guk berria proposatu dugu.

-Herria, behi-bide batek zeharkatzen du, zorutik altxatzen dena eta autorik gabeko espazio komuna antolatzen duena. Bertan eserlekuak eta askak daude. Bideak, aparkalekua eta lantegia lotzen ditu.

-Atarietan eta baserrietan esnekiak (gaztaia eta yogurra) landuko dira. Horretarako, atarietan dauden auto guztiak, frontoiaren eta txokoaren artean eraikiko den aparkalekuan bildu ditugu. Aparkalekua lur-azpian egongo da eta goiko espazioa frontoiaren eta erdiko espazioaren jarraipena izango da.
-Ondoan dauden bi baserri birgaitu egingo ditugu. Biak ostatuak izango dira eta biak komunikatzea proposatzen dugu, atari berri batekin.

AJURIA-ESNEA

Azken 30 urteetan Ajuriako landa-ustiapenak izan duen garapena:

AJURIA

ANDRABIDEKO HARROBIA

Andrabideko harrobia, Gernika eta Ibarrangelu lotzen dituen errepidearen alboan kokatzen da, Gautegiz Arteagan. Ingurua zibilizaziotik at dago, naturaren erdian, naturak inguratzen du, naturak besarkatu egiten du, gizakiak mendeetan ustiatu duen harrobi gorri hau. Erromatarrak marmol gorria ateratzen hasi ziren harrobia zen hura, gaur egun, bertan behera utzita dago.
Harrobian, plataforma estuak dituen hormak erakarri ninduen gehien. Benetan ikaragarria iruditu zitzaidan, duen presentzia, sortzen dituen itzalak, testura desberdinak, etenak...
Lekuan, natuararekin harremana duen erabilera batean pentsatzen hasi nintzen. Gehiago sakonduz, natura eta harriarekin, hormarekin, harremana zuen erabilera baten inguruan pentsatzen hasi nintzen. Eskaladan pentsatu nuen orduan. Eskaladak horma eta lekua bereganatuko ditu modu sinboliko batean, eskaladak, aldi berean, erabilera gehiago ekarri. Eskaladak ingurua piztuko du, eskaladak hormari bizia emango dio.

Proposamenak lekuan dauden irisgarritasun arazoei irtenbidea ematen die: 2 plataforma nagusien arteko kota aldaketa (2.5m), 8m-ko kota aldaketa eta hormako plataformetara irisgarritasun zuzena.
Proiektua horman kokatzen da: erabilerak biltzen dituzten multzoak horman txertatzen dira (hormaren egitura horizontala mantentzen da). Hala eta guztiz ere, puntualki, horizontaltasuna, hautsi egiten da, komunikazio bertikalaren, hots, igogailuaren kasuan, hain zuzen ere.

Multzoei dagokionez, guztiek, hein handi batean, oinarri bat dute (estoa baten antzekoa): jateko egoteko, gauzak biltzeko. Oinarri horren gainean gainerako erabilerak bilduko dira, hala nola, behar minimoak asetzeko aldagelak, komunak, eta bukatzeko, logelak. Multzoak komunikazio elementu gisa ulertu daitezke, hormako plataforma desberdinak lotzen baitituzte.
Eskalari dagokionez, 6-10 pertsona egoteko hainako tamaina dute, oro har. Beheko kotako multzoak, plataforma nagusiekin harreman zuzena duenez, luzeagoa da eta kanpora irekitzen da. Izan ere, plataforma horiek hormako proiektuaren zati dira: estoa moduko arkupeak plataformetara (beheko kotan daudenak eta horman daudenak)zabaltzen dira. Plataforma nagusi horietan, kanping dendak jar daitezke. Era horretan, bisitariak hormako zerbitzuak erabili ahal izango ditu eta lo kanpoan egingo du. Laburtuz, mendiko kanping edo aterpetxe bateko bizimodua sustatu nahi da, zerbitzu minimoak eskeini eta bisitariak inguruaz gozatzea.

Gaiak aztertuz, horma zulatzean ateratako marmol gorria erabili da hormigoizko kaxak estaltzeko eta horman eskaladarako erabiliko diren harritxoak egiteko.

A-1 PANELA

MURUETAN ORTUEN INGURUAN

01 ESTRATEGIA/espazioen artekoak

Urdaibaiko ekonomia aktibatzeko nekazal-kooperatibaren ideia azken muturreraino eraman nahi izatetik sortu da gure proiektua. Hierarkiarik gabeko espazio jarraitu batean, baserriko bizimoduak lurrarekin izan duen lotura hartu dugu oinarri. Beren kabuz funtzionatzeko gai diren multzoek egituratzen dute eskola; bakoitzak eskolako erabilera guztiak biltzen ditu, baratze edo lursail baten inguruan beti. Horrek eskola zatika haztea ahalbidetzen digu, unean uneko beharren arabera.

Programatik eraikuntzarako bidea bat-batekoa izan da, erabilera bakoitzari eraikin-mota bat esleitu diogu. Txikienetik handienera:

      > Biltegi txikia: eguneroko jardunerako tresna eta materialak gordetzeko.

      > Komunak

      > Sukalde/jangela/saltokia: bisitariaren eta ikasle/langileen arteko elkargunea.

      > Tailerra: ikasteko, lanerako, bileratarako… erabilera askotako espazioa.

Multzoen arteko harreman bisuala garrantzitsua da. Multzo bakoitza independentea izan eta gainontzeko multzoetatik bereiz uler badaiteke ere, beren arteko harremana estua da, eta erlazio berriak sortzen dira gehitze bakoitzarekin.

Erlazio horren erakusle da eskola alderik alde zeharkatzen duen bidea. Erabilerak ortuen inguruan antolatu eta lurretik altxatzen diren elementuak eraikinak soilik badira ere, lurraren artean desberdindu egin ditugu baratzeak eta eraikinak lotzen dituen eta behin eta berriz zapalduz sortuko den bidea.

02 PROZESUA/denboran aurrera

Aipatu bezala, erabilera guztiak biltzen ditu multzo bakoitzak. Horrek lotura du denboran zehar eskolak izango duen bilakaerarekin. Denborarekin, beharren arabera haz daitekeen programa izango du:

0    Pasabidea, geltokia eta biltegi/hasierako tailerra eraikiko dira lehenengo. Hasierako tailer honetan eskolaren eraikuntza osoa bideratuko da. Biltegia geltokiaren ondoan kokatu dugu, trenetik datozen piezak, guztiak bagoietan garraiatzeko modukoak, bertan gordetzeko.

1    Multzo honetan nekazaritzaren inguruko gaiak irakatsiko dira: ortuan lan egiten, urtaro bakoitzeko produktuak sailkatzen…

2    Baserriaren eraikuntzari buruzko gaiak irakatsiko dira era teoriko eta praktikoan.

3    Nekazaritzara bideratutako multzoa.

4    Abeltzaintzara bideratutako multzoa: baserriko animaliekin lan egiten ikasiko da.

5    Nekazaritzara bideratutako multzoa.

03 ERAIKUNTZA/azkar, erraz, arin

Eraikin guztien eraikuntza azkar, erraz eta ahalik eta eragin txikienekoa izatea helburu duen modulazio batean dago oinarrituta. Lurrarekin kontaktua egurrezko zutabe eta habe etzanek egiten dute, lurretik altxatuta, urak askotan hartzen baitu orubea. Horien gainean bermatzen dira aurrefabrikatutako moduluak. Neurri jakineko eraikin batekin lotu dugu eskolako erabilera bakoitza. Modulu kopurua erabileraren araberakoa da:

> Biltegia (oinarrizko modulua) 2.4x4.8x3m

> Komunak (2 modulu)

> Sukalde/jangela/saltokia (3 modulu)

> Tailerra (4 modulu handi + aurrefabrikatutako negutegia) 9.6x9.6x3m.

Eraikinen egitura eta itxiturarako balloon frame delakoan oinarritu gara: zurezko listoiz osatutako moduluak 0.6 metroro kokatzen dira. Zurezko listoien arteko hutsunea dentsitate handiko isolamenduak betetzen du. Hala ere, kanpoan beste isolamendu azal bat gehitu dugu, dentsitate handikoa, kanpoko zurezko xaflak eusten dituzten arrastelak bertan bermatzen baitira. Egurrezko karga-horma hauetan zuloak egiteko, hau da, leihoak eta ateak kokatzeko orduan, zurezko listoien arteko 0.6 m-ko neurria errespetatu da.

Estalkiari dagokionez, hasieratik estalki lauaren alde egin genuen, eraikinek itxura abstraktuagoa izan zezaten. Urak ertz batean bildu ditugu, eta kanaloia kanpoan kokatu, urak zuzenean kanporatzeko eta ur hori bildu eta ortuetan erabili ahal izateko.

04 PROIEKTUA/ortuen inguruan


Orain arte azaldutakoak proposamen abstraktuak dira, edonon gauza litezkeenak. Proiektuak kasu egiten dio kokatzen den eremuari ere, teileria inguruari:

> TRENA: ordu erdiro pasatzen da Muruetatik. Bertara bide bat iristen dela eta aparkaleku moduko bat dagoela kontuan hartuta, trenbidearen gaineko pasabide bat proposatu dugu, oinezkoak bestaldera pasa daitezen trenaren ardurarik gabe. Horrez gain, geltoki bat eraiki dugu treneko bidaiarientzat (ikasleak, turistak, langileak…) eta baita trenean garraiatuko diren eta eskolako beharrak asetuko dituzten osagaientzat. Horregatik eraiki ditugu geltokiarekin batera biltegia eta hasierako tailerra.

> TEILERIA: hustu eta zabaldu egun dugu eraikina, duela gutxi berreraikitako pareta zatiak botaz. Barruko espazioak ez du funtzio jakinik: bustiko den, lehortuko den, zapalduko den lurra da.

> BIOERAIKUNTZA-ESKOLA: trenbidearen alboan, honen norabideari paralelo eraiki dugu, teileriaren norabidea errespetatu gabe. Teileriaren bolumena indartu egin nahi izan dugu era horretan. Geltokitik eta trenetik eskola ikus zedin nahi izan dugu, isolatutako eremu horretan gertatzen denaren erakusleiho bakanetakoa baita.

Eraikinak antolatzerakoan ere kontuan izan ditugu inguruak dituen ezaugarriak (trenbidea, ibaiertza, errepide nagusitik bereizten duen tontorra…): nekazaritzarako erabiliko diren ortuak alderik irekienean kokatu ditugu, kanpoaldean eta ekialdera begira, argiztapenik egokiena izan dezaten; gainerako lurrak, eraikuntzarako eta abeltzaintzarako bideratutakoak, trenbide aldera.

Muga oso zehatzak dituen multzoa da: iparrera, gure orubea hurrengoarekin bereizten duen muinotxoa; hegora, teileria; mendebaldera, trenbidea, eta ekialdera, ibai aldera, teileriaren alboan dagoen beste muinotxo bat. Muga horietatik aurrera ez eraikitzea erabaki dugu, bere putzu, bide eta landarediarekin, bazter paregabea baita teileria ingurua eta ibaiertza.

***

Hemen daukazue A1 panela JPG eta PDF formatuetan:

MURUETA-A1